Hazine, parlak fikri olan girişimcilere ortak olmaları karşılığında vergi avantajı sunacağı 27 yatırımcıya ‘melek yatırımcı’ lisansını verdi ve bu sayı hızla artıyor. 25 yatırımcının lisans başvurusu da değerlendiriliyor. Proje sahibi girişimci, bir özel iş meleği ağına başvuracak. Bu ağ da girişimciyi lisanslı melek yatırımcılarla buluşturacak.
Girişimci para ve rehberlik yapacak bir yol arkadaşı bulurken, melek yatırımcı da vergi avantajı elde edecek. Detaylar haberimizde..
Hazine, parlak fikri olan girişimcilere ortak olmaları karşılığında vergi avantajı sunacağı 27 yatırımcıya ‘melek yatırımcı’ lisansını verdi ve bu sayı hızla artıyor. 25 yatırımcının lisans başvurusu da değerlendiriliyor. Proje sahibi girişimci, bir özel iş meleği ağına başvuracak. Bu ağ da girişimciyi lisanslı melek yatırımcılarla buluşturacak. Girişimci para ve rehberlik yapacak bir yol arkadaşı bulurken, melek yatırımcı da vergi avantajı elde edecek.
TÜRKİYE’de parlak fikri olan, fakat sermaye bulamadığı için bunu girişimciliğe dökemeyen pek çok insan ya da parlak fikrini hayata geçirip de kısa bir süre sonra ekonomik yetersizlikten ömrünü tamamlayan pek çok şirket var. Temel olarak başlangıç ya da büyüme aşamasındaki şirketlere yardım ederek onların varlıklarını devam ettirmesini sağlamak anlamına gelen “Bireysel Katılım Sermaye Sistemi”, Hazine Müsteşarlığı tarafından 15 Şubat 2013’te yapılan bir düzenlemeyle resmiyet kazandı. Buna göre bir işe yardımcı olmak ve onu belli bir noktaya getirmek isteyen tecrübeli yatırımcılar, Hazine Müsteşarlığı tarafından verilen “Bireysel Katılım Yatırımcısı” lisansı alacak. Hazine’nin desteklediği sistem başarıya ulaşırsa binlerce şirket, başarısızlığa uğramaktan kurtulmuş olacak.
Vergi Desteği
Hazine Müsteşarlığı’nın yaptığı yeni düzenlemeyle önceden “gözden uzak” olarak gerçekleşen melek yatırımcılık sistemi artık görünülürlük kazandı. Buna göre başarılı bir girişimci Hazine Müsteşarlığı tarafından verilen BKY Lisansı ile birlikte destek olduğu şirkete aktardığı sermayenin yüzde 100’e kadar varan bir oranını gelir vergisi matrahından indirebilecek. Yeni şirketler için kritik olan ilk birkaç yılın sorunsuz atlatılmasını sağlayan bir nevi “koruyucu annelik” yapan melek yatırımcılar, bu şekilde rehberlik yaptıkları şirkete yatırdıkları sermayenin yaklaşık yüzde 35’ini de geri almış olacak. Peki, iyi bir iş ve geliri olan bir yatırımcı neden başka bir işe yardımcı olarak risk almak istesin?
Bir Yatırım Aracı
Melek yatırımcılık sistemi yatırımcılar için aynı zamanda ileriye dönük bir yatırım aracı olma özelliği de taşıyor. Mevzuatta “Bireysel Katılım Yatırımcısı” olarak geçen melek yatırımcılar, temelde yüksek getiri beklentisi veya yeni başarılara imza atma arzusuyla erken aşama işletmelere yatırım yapıyor. Yeni bir işe yatırım yapan melek yatırımcı, yatırım yaptığı işin her türlü avantajından faydalanabiliyor. Tabii zarar için de aynı durum geçerli, fakat devlet destekleriyle risk azalıyor. Melek yatırımcılar desteklemek istedikleri şirketleri önce ayrıntılı olarak araştırıyor. Genellikle yenilikçi ve potansiyeli yüksek olan işlere ortaklık sağlanıyor. Ortalama 3-5 sene yeni şirkette ortak olan melek yatırımcı belli bir zaman sonra ortaklıktan çekiliyor. Ortak olduğu zaman zarfında şirketin tüm kârlarından faydalandığı gibi, bu şirkette en az iki tam yıl ortak kalması halinde şirkete aktardığı nakit sermayenin yüzde 75’ini gelir vergisi matrahından indirebiliyor. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ile KOSGEB tarafından desteklenen projeler yürütmüş şirketlere yatırım yapılması halinde bu oran yüzde 100’e kadar çıkabiliyor. Ancak bu destekten faydalanmak isteyen yatırımcıların BKY Lisansı’na sahip olmaları gerekiyor.
20 Farklı İşe Yatırım
Melek yatırımcılar BKY Lisansı aldıktan sonra bu lisansı 5 yıl ellerinde tutabiliyor ve 5 yıl geçerli olan bu lisansla en fazla 20 farklı anonim şirketle ortaklık yapabiliyor. 20’den fazla yapılan ortaklıklar için vergi desteği alınamıyor. Melek yatırımcıların Hazine Müsteşarlığı tarafından verilen vergi desteğinden faydalanabilmeleri için yatırım yaptıkları tutarın en az 20 bin TL olması gerekiyor. Yine bu sisteme göre melek yatırımcılar bir girişim şirketine yıllık en fazla 1 milyon TL’lik yatırım yapma hakkına sahip bulunuyor.
Yüzde 50 Ortaklık
Yeni düzenlemeye göre vergi desteğinden faydalanmak isteyen melek yatırımcılar bir şirketin en fazla yüzde 50’sine ortak olabiliyor. Melek yatırımcıların kurdukları ortaklıklar girişim şirketinde hâkim konumda olamıyor. Yeni girişimcileri korumak için yapılan bir başka düzenleme de, melek yatırımcının ortak olduğu şirkette yönetim kurulu üyelerinin en fazla yüzde 50’sini atayabilmesi. Ayrıca melek yatırımcı yönetim kurulu dışında idari görev alamıyor ve şirket personeli olarak çalışamıyor.
Çalışan Sayısı 50
Her yatırım vergi desteğinden faydalanamıyor. Melek yatırımcıların vergi desteğinden faydalanması için yatırım yaptıkları şirketin de bazı şartlara sahip olması gerekiyor. Eğer yeni kurulmuşsanız fakat çalışan sayınız 50’den fazlaysa melek yatırımcı sizin şirketinize aktardığı sermaye için vergi desteği alamıyor. Ayrıca şirketinizin melek yatırımcının iştirakinden önceki son iki yılda net satışlarının yıllık 5 milyon TL’den fazla olmaması gerekiyor.
Melek Yatırımcı Kim?
Melek yatırımcı ismi ilk kez 1981’de New Hampshire Üniversitesi’nden finans profesörü İngiliz William E. Wetzel tarafından ortaya atıldı. Türkiye için ise henüz yeni bir kavram. Melek yatırımcı başlangıç aşamasındaki iş fırsatlarına (start-up) başlangıç sermayesi niteliğinde yatırım yapan, kendi deneyimini yatırım yaptığı firmaya aktaran, işletmenin büyümesi için sermaye sağlayan kişi olarak tanımlanıyor. Melek yatırımcı lisansına sahip olmak için şu şartlar gerekiyor:
- Yüksek gelir veya servete sahip olmak: Melek yatırımcı adayının lisans başvurusu yapmadan önceki 2 yılda yıllık gayrisafi gelirinin en az 200 bin TL olması veya lisansa başvuru anında toplam varlığının değerinin en az 1 milyon TL olması gerekiyor.
- Tecrübeli yatırımcı olmak: Melek yatırımcı adayının bu şartlarda olabilmesi için banka ve finansal kuruluşlarda veya yüksek cirolu şirketlerde ya da yurtiçi kuluçka merkezlerinde veya iş meleği ağlarında tecrübeye sahip olmak gerekiyor.
5 Yılda 'Melek Yatırımcı’ Sayısı 625’e Çıkacak
Bireysel Katılım Sermayesi Sistemi yürürlüğe girdiğinden beri toplamda 27 kişi bu lisansa sahip oldu. Hazine Müsteşarlığı’ndan verilecek lisansı bekleyen ise 25 kişi var. Talebin her geçen gün arttığı sistemde önümüzdeki 5 yılda lisanslı melek yatırımcı sayısının 625’e çıkması, vergi desteği almış yatırımların tutarının 405 milyona ulaşması, yaklaşık bin 750 başarılı şirket kurulması ve bu kurulan işler sayesinde yaklaşık 50 bin kişinin iş sahibi olması öngörülüyor.
Melek Yatırımcılık Ağları
Tecrübeli bir yatırımcı Hazine Müsteşarlığı’ndan Bireysel Katılım Lisansı aldı, bir tarafta da “şirketimin beni kalkındıracak bir ortağa ihtiyacı var” diyen yeni bir girişimci var. Bu iki taraf nasıl bir araya gelecek? Hazine Müsteşarlığı’nın bu konuda herhangi bir girişimi bulunmuyor. Hazine Müsteşarlığı sadece, zaten bir araya gelen iki tarafın kolay bir şekilde işlerini yürütmesi için destek oluyor. Türkiye’de şu anda ortalama 5-6 tane yatırımcı ağı bulunuyor. Tarafların bu ağlar üzerinden birbiriyle buluşmaları mümkün. Hazine Müsteşarlığı’nın yaptığı yeni düzenlemeyle 2014 yılından sonra iş meleği ağları üzerinden gelmeyen taraflara destek sağlanmayacağından yatırımcı ağlarının da önümüzdeki günlerde artması bekleniyor.
Ünlü Yatırımcılar
Lisans alan yatırımcılar arasında İTO Başkanı Murat Yalçıntaş, TÜSİAD eski Başkanı Ümit Boyner, ING Bank Türkiye Genel Müdürü Pınar Abay, Pegasus Yönetim Kurulu Başkanı Ali Sabancı, Galata Business Angels Yönetim Kurulu Başkanı Emre Kurttepeli, Gözde Girişim Sermayesi Genel Müdürü Atila Kurama ve Mehmet Buldurgan gibi isimler de yer alıyor.
İş Meleği Ağları
İTO kaynaklı Sümeyra Yarış Topal'ın kaleme aldığı alıntı haberimizi tüm okurlarımızın ilgi ve bilgisine sunuyoruz.