Yatırımcı Ali Karabey'den Girişimcilere Dikkat Çekici Tavsiyeler!

212 yatırım şirketinin yönetici ortaklarından Ali Karabey, girişimcilerle yaptığı toplantılarda dikkatini çeken önemli noktaları kısa notlar şeklinde paylaşmış. Bu haberimizde bu notlara yer veriyoruz..

1. Yatırımcıyı gözünüzde büyütmeyin. Önemli olan girişimci. Siz yoksanız yatırımcı yok, yatırımcı olmadan ise başarılı olan binlerce girişimci var. Dik durun.
2. Yatırımcı ile kurduğunuz ilk iletişim büyük ihtimalle email üzerinden oluyor. Lütfen yazınıza, gramere, eğer paylaşıyorsanız, sunumunuzun kalitesine önem verin. İlk izlenim çok önemli.
3. Toplantıya zamanında gelin. Çok erken gelmek de en az geç kalmak kadar asab bozucu :)
4. Finansal planlarınızı er yada geç paylaşmanız gerekecek. Bunların doğru formatı, hangi detayda hazırlanması gerektiği, örnekleri internette bolca mevcut. Öncelikle kendiniz, sonra da ortaklarınıza ve yatırımcılara sunacağınız için bu modelleri dikkatli yapın. Kolaya kaçmayın.
5. Finansal modelinizin gereğinden çok sayfaya yayılması ne yaptığınızı bilmediğinizin göstergesidir. Bir worksheet'de kalın, aşağı doğru uzasın gitsin gerekirse.
6. Finansal modelde her veriyi bir kere girin, tekrarlamayın, farklı yerlerde kullanmak veya göstermek gerekiyorsa formülle (=) ilk girdiğiniz cell'e bağlayın.
7. Finansal modelinizin takip edilebilir olması kaliteli olduğunu ve ne yaptığınızı bildiğinizi gösterir.
8. Çok iyi bir ekip kurun. Bu süreçte birbirinizi sırtlayacaksınız bunu unutmayın. Girişimcilik, hele bu ülkede, tek başına başlanacak bir maraton değil.
9. Ekibinizin güçlü olduğu alanların farkında olun.
10. Zayıf olduğunuz alanların daha da farkında olun, bu zayıflıkları nasıl gidereceğinize dair bir fikriniz olsun. Kimsenin her konuda güçlü olmasını beklemiyor VCler.
11. VC söylemeden siz zayıf olduğunuz alanların ne olduğunu listeleyin.
12. Ekibiniz aynı hedefe kitlenmiş mi? Ortaklık sözleşmeniz var mı?
13. Yatırımcı bu işi iyilik olsun diye değil para kazanmak için yapıyor.
14. Avukatınız olmadan yatırım anlaşması yapmayın.
15. Değerleme, alacağınız yatırım, vereceğiniz % hakkında gerçekçi olun. Şirketin bir yere varması bu yatırım ile mümkün olacaksa, riski bugün paylaşıp, size daha herşey bir toz ve gaz bulutuyken güvenen yatırımcının da bundan bir getiri elde etmesi lazım.
16. Rica ediyorum; şirketinizin 2-3 yıllık bir mazisi yoksa DCF modeli vs kullanarak şirketinize değer biçmek gibi bir faaliyete girişmeyin.
17. Kredi kartı faizlerini takip edin. Şirketinize bankaların kredi kartı vermediği bir ülkede bu VC denen akıllılar (...) size sermaye veriyor. Haliyle isteyecekleri getiri kredi kartı faizinden daha fazla olacak, zira aldıkları risk daha yüksek.
18. Bir VC normal şartlarda, yeni başlamış bir girişime yatırım yaptığında, 15x gibi bir getiri arıyor. Zira amacı portfolyo bazında yıllık %25-30'luk bir getiri elde etmek.
19. Yatırım alma sırasında yardım alacağınız avukatınız daha önce bu tip işleri yapmış olsun.
20. Herşeyi avukatınıza bırakmayın. İmza attığınız anlaşmayı satır satır okuyun, anlamadığınız her noktayı sorun. Avukatınız olmasa da imzaladığınız anlaşma uzunca bir süre sizinle olacak...
21. Size teklif veren VC daha önce kimlere yatırım yapmış öğrenin, bunlarla konuşun, potansiyel ortaklarınızın güçlü ve zayıf yönlerini öğrenin.
22. Rakibimiz yok demek oldukça büyük bir söylem. Muhtemelen yanılıyorsunuz.
23. Tanımadığınız rakiplerinizi VC size sayıyorsa bir probleminiz var...
24. Maddi destek çok önemli ise ve erken aşamada masada düzgün bir teklif varsa alın. Maalesef bekleyecek zamanınız ve gidebileceğiniz çok fazla yatırımcı yok. Umarım birgün olacak...

    

25. Mümkün olduğu kadar fazla yatırımcı ile konuşun.
26. İnanın bu ülkede yaşayan herkesin dünyayı değiştirecek süper bir fikri var. Sadece ayağa kalkıp yola çıkanlar başarılı oluyor, bu da oldukça küçük bir yüzde.
27. Fikrinizi mümkün olduğu kadar fazla insanla paylaşın. Kopyalanmasından korkmayın. Zaten kolayca başka bir ekip tarafından kopyalanıyorsa sadece zaman kaybı olacak sizin için.
28. Girişimcilik bir kariyer seçimi. Bir süre denerim, olmadı geri dönerim eski işime, diyorsanız çıkmayın bu yola. Zira umduğunuzdan daha zor ve uzun bir süreç olacak.
29. Sığ ve gelişmemiş bir pazarda, birbirinden çok farklı ve hala az sayıda yatırımcı ve girişimcilerle yaşıyoruz. Sizinkine benzer bir girişimin aldığı yatırım miktarı, değerleme vs. akılda tutulması gereken ama sizin yatırım sürecinizden bağımsız bir veri kanımca. Bu arada gerçek ile alakası olmayan birçok rakam da ortalıkta dolaşıyor, buna dikkat edin.
30. İhtiyacınızdan fazlasını istemek kadar, mantıksız bir şekilde az bir yatırım aramak da yatırımcıyı soğutuyor.
31. 1 yıl içinde breakeven'a gelmenizi bekleyen bir yatırımcı ile karşı karşıyaysanız, yanlış yerdesiniz.
32. Yatırım sürecinde ne kadar fazla soru cevaplarsanız sonraki süreç bir o kadar kolay geçecek. Soru sormayan yatırımcıdan korkun.
33. Hobisi olmayan girişimciden korkuyorum.
34. Eski girişimlerinizden lütfen bahsedin.
35. Burs alıp okuduysanız mutlaka belirtin; birisi size aklınızdan dolayı daha önce yatırım yapmış, gurur duymanız gereken bir nokta.
36. Yatırım almak evlenmek gibi birşey. Boşanması çok daha zor ama. Sanırım. Boşanmak nasıl bilmiyorum ama ortaklığı sonlandırmak oldukça zor bir prosedür.
37. Yatırım almayan girişim başarısız olacak diye bir şey asla yok. Enseyi karartmayın.
38. Yatırım alanların başarılı olmasının hala düşük bir ihtimal olduğunu da atlamayın.
39. Bu VC denen adamların her dedikleri doğru çıksa şu an aynı masada oturmuyordunuz. 
40. Yatırım almak arabada giderken yanda oturan co-pilotun ayağını uzatıp gaza basması gibi. Hata yapma hızınız da çarpma şiddetiniz de artacak. Hazır olmayan şöför (ekip) için oldukça kötü bir şey.
41. Bu iş olmayacak, pivot edelim, demek ayıp değil. Aklı çalışan bir girişimcinin bunu yapmasını bekliyor yatırımcı. 
42. Elinizdeki en önemli sermaye zaman ve enerjiniz.
43. Yatırım yapmak çok güzel bir iltifat diye düşünüyorum, aynı zamanda. Sizinle genetik veya duygusal bağı (en azından başlangıçta...) bulunmayan bir insan size siz olduğunuz için, aklınıza, bilginize, birikiminize güvenip, hayalinizi, heyecanınızı paylaşıp yatırım yapıyor. very nice.
44. Her girişimci bir gün nakit akış tablosu ile tanışacak.
45. Muhasebeciniz nakit akış tablosu yapmanızda yardımcı olmuyorsa, ne gerek var, bu boyutta bir şirket için anlamlı değil gak guk, diyorsa değiştirin kendisini.
46. Bir işin doğru gitmesi ve başarılı olması için o kadar çok hendekten geçeceksiniz ki... Bunları öngörmenize imkan da yok. Doğru ekiple yola çıkmak ve kafayı mümkün olduğu kadar sakin tutmak alabileceğiniz tek önlem.
47. Başarılı girişimci olmak zıpkınla balık avlamaya benziyor. Dibe yatıp vuracağın balığın önünden geçmesini bekliyorsun. Kondisyonun iyi ise, 'nefesin' varsa, gözlerin kararmadan yatıyorsun karanlık ve soğuk sularda. Bunu yapabilen ve nefes almak için çıkmayı geciktirebilen vuruyor o balığı. Yatırımcı da sizin nefesinizi, aşağıda geçirdiğiniz zamanı arttıran bir tüp gibi düşünülebilir aslında.
48. Siz bu yola çıkmak için bir risk almadıysanız yatırımcı niye alsın?
49. "Overnight success takes decades of daily work" demiş Paulo Coelho. Çok beğendim.
50. Nedense son zamanlarda bir "vurup çıkma", bir anda zengin olma peşinde koşan arkadaşlar ile karşılaşıyorum. Bunun gerçekleşmesi pek mümkün gözükmüyor. Aceleniz varsa milli piyango alın.
51. Başarılı olmayanları başarılı olanlar kadar duymuyorsunuz, bu da gerçekleşenden daha yüksek oranda girişim başarılı oluyor izlenimi yaratıyor (survivorship bias).
52. Hala iyi ekiplerin uzun soluklu bir süreçte zorlukları geçeceğine, büyük inovasyonlar yapmadan da sadece ayakta kalarak ve fırsatları kollayarak dahi bu ülkede başarılı girişimlere imza atacaklarını düşünüyorum. Zira bırakın fikirden aksiyona geçeni, bu maratona dayanabilen, sektör doğru olsa bile tutunup vazgeçmeyen az sayıda girişimci çıkarabiliyoruz.
53. Girişimcileri ikiye ayırıyorum; toplantıya gelmeden websitemize bakıp ofis adresimizi öğrenenler ve bu zahmete girmeyip email atarak adres soranlar. Bir de toplantı saatinde arayıp soranlar var, onlar bambaşka bir klasmanda.
54. Yatırımcı tarafından size taahüt edilen herşey mümkün olduğu kadar yazılı olsun. Verilen sözler havada kalabilir, kimi zaman yatırımcının da elinde olmayan sebeplerden ötürü.
55. Ortaklarınız, kendiniz ve şirketiniz için ölçülebilir hedefler koyun. Bu hedefleri yakalayamıyorsanız, hedefler değişiyor, çizgiler yeniden çiziliyorsa bir durun düşünün.
56. Doğru değerleme diye birşey yok.
57. Her yatırımcının şirketinize baktığında gördüğü potansiyel / risk, hissettiği heyecan, katabileceği değer, verebileceği destek, parasının alternatif maliyeti ve getiri ihtiyacı farklı. Bu sebeple, on farklı yatırımcı on ayrı değerleme üzerinden aynı şirkete yatırım vermek isteyebilir. Size düşen, en yüksek değeri biçenden çok bu uzun yolda yanınızda görmek isteyeceğiniz ortakları seçmek.
58. Restorana gidince garsona ne kadar açım diye sormuyorsunuz. Aynı şekilde, ne kadar yatırıma hangi süre zarfında ihtiyacınız olduğunu VC ile görüşmeden belirleyin. Gerekirse farklı senaryolar çalışın. O masaya oturduğunuzda miktarı, niye aradığınızı, nasıl harcayacağınızı anlatmanız ve getirisinin ne olacağını savunmanız beklenecek.
59. Nakit Akış Tablosu...
60. Hayat en önemli girişim, zaman da en değerli yatırım.
61. Süs havuzunda yarışan yüzücüler misali, sığ sektörlerde kurulan şirketler rekabet halinde. Yoruluyorlar ama katedebildikleri mesafe kısıtlı. Piyasalarınız yavaş gelişiyorsa rakiplerinizi tanıyın, konsolidasyona gidin, ölçek ekonomilerinden yararlanıp yolunuza devam edin. Bu sayede yatırım bulmanız da daha kolay olacak.
62. Yaptığınız her sunum, paylaştığınız her doküman işinizin vitrini. Bunlara özen göstermeyerek binbir emek ve fedakarlıkla büyütttüğünüz girişiminize haksızlık yapmayın.

    Güncelleme (27.08.2014): 63. madde ve sonrası haberimize eklenmiştir.

63. Birden fazla proje ile uğraşıyor ve bunlardan sadece biri için yatırım arıyorsanız, bir VC'den sermaye almanız oldukça zor. Size ortak oluyoruz, şuan masada olan projeye değil.
64. 1961'de başlayan Apollo programı dahilinde, 1969'da fırlatılıp aya ulaşan Apollo 11'e kadar birçok insanlı ve insansız roket fırlatışı yapılıyor. Her denemede aya bir adım daha yaklaşıyorlar. Sizin de yapmanız gereken bu. Ürün için yeterli zaman harcayın. Ama arada bir kafayı dışarı çıkıp küçük denemeler yapın. Değiştireceğinizi düşündüğünüz o pazar sahiden var mı, bu ürün, beta sürümü dahi olsa, kullanıcının ilgisini çekiyor mu, görün.
65. Her yatırımcı masada başka kim var görmek ister. Bizden önce kim uyanmış buradaki fırsata, hangi miktarda yatırım yapmışlar, riskleri ve beklentileri nedir... Yatırımcı deyince sadece nakdi sermaye koyanlar kesinlikle anlaşılmamalı; siz ve çalışanlarınız bizim gözümüzde şirketin ilk yatırımcılarısınız. Bu yüzden ekibinizi iyi seçin (iyi ekip -> yüksek alternatif maliyet -> bizden önce yapılmış büyük yatırım -> aha!). Sizlerin projeye inancı, vazgeçmiş olduğunuz alternatifleriniz, harcamış olduğunuz zaman bizlerin gözünde değer katıyor projenize.
66. Memlekette emlak komisyoncusundan bozma aracılar türedi, girişimcileri yatırımcıların karşısına çıkarmak için absürd meblalar istiyorlar. Bizlere ulaşmak oldukça kolay. Bir danışmana illa ihtiyaç duyuyorsanız, bunun katmadeğerinin sizi bizlerle tanıştırmaktan çok daha fazla olmasına dikkat edin.
67. Ortaklar arası hisse bölüşümü nasıl olacak? Üzerinde düşünülmesi gereken bir konu. Bölüşüm hakkaniyetli olmazsa ileride başağrısı yaratabiliyor. Frank Demmler'in bu konuda "Founders' Pie" diye güzel bir çalışması var; göz atın derim.
68. Yatırımcı da insan; fırsatı görmüyor, kaçırıyor olabilir. Peki ya siz anlatamıyorsanız?

69. ve diğer tüm tavsiyeler için http://woto.com/girisimcilereoneriler sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Bu değerli tecrübelerin daha fazla girişimciye ulaşması amacıyla Woto.com kaynaklı içeriği girişimci okurlarımız başta olmak üzere tüm okurlarımızın ilgi ve bilgisine sunuyoruz.