Yabancı yatırımcı konusunda başarılı işbirliği yaratmak konusunda tecrübelerini paylaşan Derya Ateş Bozovalı, 2013 yılından itibaren yabancı girişim sermayesi fonlarının ve yabancı melek ağlarının Türkiye’deki startup’lara yatırımlarında önemli bir düşüş gözlenmekte olduğunu belirtti. Detaylar
Derya Ateş Bozovalı, erkeklerin hâkim olduğu inşaat, teknoloji ve madencilik sektörlerindeki başarısıyla dikkat çeken bir iş kadını. Yabancı yatırımcı konusunda başarılı işbirliği yaratmak konusunda tecrübelerini paylaşan Bozovalı, 2013 yılından itibaren yabancı girişim sermayesi fonlarının ve yabancı melek ağlarının Türkiye’deki startup’lara yatırımlarında önemli bir düşüş gözlenmekte olduğunu belirtti.
Yatırım uzmanı olarak başarılı işbirlikleri yaratan Derya Ateş Bozovalı, yabancı sermaye yatırımcısının davranışlarını etkileyen faktörler arasında yatırımcının en önemli amacının kendi ülkesinden daha yüksek kar oranlarına ulaşmak olduğunu belirterek bu amacını gerçekleştirmek için başka bir ülkeye yönelen yabancı yatırımcının karar verme sürecinde ekonomik istikrar, sosyal, siyasal ve hukuki durum ile birlikte geniş bir iç Pazar olanaklarının varlığı, doğal kaynaklar ve altyapı koşulları ile birlikte Düşük vergi oranları ya da vergisel muafiyete dikkat ettiklerini belirtti.
Aşağıdaki tablo çeşitli ülkelerin küresel sistemde yıllar itibariyle çektiği doğrudan yabancı sermaye miktarlarını gösteriyor (Sayılar milyar Dolar olarak okunmalı. Veriler için kaynak: UNCTAD, World Investment Report 2016, 2010 ve 2006.)
Yabancı Sermaye Yatırımlarının Yönlenmesinde Fonlar:
1 – Özel Sermaye Fonları:
Özel Sermaye Fonları (Private Equity) sanayileşmenin ve tasarrufların artmasıyla beraber yeni bir finansman aracı olarak ortaya çıkmıştır. Özel Sermaye Fonları şirketlere aktardıkları sermayeyle hem yatırım yapılan şirketlerin gelişimine katkı sağlamaktadırlar, hem de yatırım yapılan şirketlerle sermaye piyasaları arasında bir aracı görevi görerek sermaye piyasalarının gelişmesinde önemli rol oynamaktadır.
Özel Sermaye Fonları Türkiye’de önemli bir boşluğu doldurmaktadır. Türkiye’de yerleşik olan yaklaşık 20 adet ve ayrıca yurt dışında olan yaklaşık 40 adet Özel Sermaye Fonu, Türkiye’deki şirketlerle aktif olarak ilgilenmektedir..
Türkiye’deki Özel Sermaye Fonları 15-20 milyon dolar ve üzerindeki yatırımları değerlendirmeyi tercih etmektedir. Türkiye’deki en büyük 2 bin şirket bu hedefe uygun olmakla birlikte, 10 milyon doların altında yatırım yapabilecek Özel Sermaye Fonlarına ihtiyaç olduğu izlenmekte ve bunu yapan çok az Özel Sermaye Fonu mevcut olduğu bilinmektedir.
2 – Risk Sermayesi Ortaklıkları:
Risk Sermayesi Ortaklıkları (Venture Capital Fund) proje ve fikir aşamasındaki girişimcilere finansman sağlayan ve nispeten Özel Sermaye Fonlarına göre daha riskli, ancak getirisi de daha yüksek olabilecek, kuruluş (start-up) dönemindeki şirketlere yatırım yapmaktadırlar. Startupwatch verilerine göre 2016 yılının ilk yarısında Türk start up’ları toplam 4 milyon 450 bin dolarlık yabancı yatırım aldı. Oysa 2015’in aynı döneminde bu rakam 18 milyon 475 bin dolar olarak gerçekleşmiştir. 2013 yılından itibaren yabancı girişim sermayesi fonlarının ve yabancı melek ağlarının Türkiye’deki startup’lara yatırımlarında önemli bir düşüş gözlenmektedir.
3 – Yatırım Fonları ve Diğer Sermaye Akışları:
Yatırım Fonları aracılığı ile veya doğrudan sektörel büyüme hedefi gözeterek potansiyeli yüksek hesaplanan şirketlerin satın alınması, hisse senedi ve tahvil piyasalarında işlem yapılması yolu ile yabancı sermaye yatırımları da yapılmaktadır.
Yukarıda yer verilen nedenlere dayalı ve öngördüğü amaca uygun yol ve yöntemler ile hareket eden yabancı sermaye yatırımlarının gerçekleşmesinde, ayrıca el değiştirme ve çıkışlarında yerelde kurulu aracı kurumlar önemli işlevler üstlenmektedir. Danışmanlık ve/veya kimi zaman ortaklık içeren anlaşmalar ile yabancı sermayenin yatırım yapılan ülkedeki yatırımla ilgili iş ve işlemlerinin, yöneticiliğinin veya denetiminin yerine getirilmesinde çalışan aracı kurumlar aynı zamanda, yabancı sermayeye uygun şirketlerin yurt dışında yabancı yatırımcılara sunulmasında da pay sahibi olmaktadırlar.
Sonuç olarak bir ülkenin gelişmesi ve büyümesinde yabancı sermaye yatırımlarının katkısı dikkate alındığında yabancı sermayeyi çekecek genel koşulların oluşturulması ve gerek kamu, gerekse özel sektör aktörlerinin yeterli ve yetkin çalışmaları bu alandaki başarının temel taşlarıdır.
Haberimizi tüm okurlarımızın ilgi ve bilgisine sunuyoruz.