Dünya Bankası 2019 yılına ait Satın Alma Gücü Paritesi (SAGP) verilerini açıkladı. Türkiye Satın Alma Gücü bazında 2,325 trilyon dolar Gayri Safi Milli Hasıla (SAGP GSYH) ile dünyada 13. sırada, OECD içinde ise 7. sırada yer aldı!
Dünya Bankası 2019 yılına ait Satın Alma Gücü Paritesi (SAGP) verilerini 4 Temmuz'da açıkladı. Türkiye dünya sıralamasında Satın Alma Gücü bazındaki yerini korudu. Satın Alma Gücü bazında 2,325 trilyon dolar Gayri Safi Milli Hasıla (SAGP GSYH) ile dünyada 13. sırada yer aldı. OECD ülkeleri içinde de 7. sıraya yerleşti. Türkiye, 2018’de 2.3 trilyon dolar SAGP GSYH ile yine 13. sırada bulunuyordu. Dünya Bankası’nın 2019 yılı Satın Alma Gücü Paritesi bazında Kişi Başı Milli Gelir rakamı ise Türkiye için 27 bin 875 dolar olarak gerçekleşti.
Satın Alma Gücü Paritesi bazında milli gelir hesabının iki temel milli gelir hesaplama yönteminden biri olduğunu belirten Ekonomist Mehmet Zeki Akıllıoğlu, Satın Alma Gücü yönteminin nominal GSYH’ya göre daha gerçekçi olduğunu kaydetti. Satın Alma Gücü Paritesi alanında uzman olan Akıllıoğlu, “SAGP bazında milli gelir hesabına dahil olan ürün ve hizmetlerin değeri piyasa kurundan değil, ülkeler arası fiyat farklılıkları giderilerek, yani ‘fiili kur’ üzerinden hesaplanıyor. Bu nedenle daha önemli. Diğer yöntem olan ‘nominal’ milli gelir hesabında ürün ve hizmetlerin ülkeler arası fiyat farklılıkları dikkate alınmamış olmaktadır” dedi.
Satın Alma Gücü hesabında kullanılan ürün ve hizmet sayısının son senelerde 5 bin adete yükselmiş olduğuna dikkat çeken Akıllıoğlu, “5 bin sayısı ile, ülkelerde kullanılan aynı veya benzer kalitedeki ana ürün ve hizmet bandının tamamı kapsanmış olmaktadır” ifadelerini kullandı.
Akıllıoğlu yöntemin hesaplama şeklini ve avantajını şöyle açıkladı: “Satınalma Gücü Paritesi hesabında, ürün ve hizmetlerin ülkeler arası fiyat farklılıklarını ortadan kaldırmakta kullanılan ‘PPP rate’ (Satınalma Gücüne esas kur, ‘SAGP kuru’) kullanılmaktadır. ‘SAGP kuru’ hesabı ABD dolarına karşı her ülkenin kendi para birimi için hesaplanmaktadır. SAGP kuru, 1 ABD dolarının ABD’de satın aldığı ürün veya hizmetin, diğer ülkenin para birimiyle diğer ülkede kaça alınabildiğini göstermektedir. SAGP kuru ile hesaplandığında, 1 Dolar ile ABD’de satın alınabilen ürün veya hizmetin aynısı, Türkiye’de, 1,84 TL’ye satın alınabilmektedir. Bu kur (SAGP kuru), yukarıda değinildiği üzere, Türkiye’de ve ABD’de kullanılmakta olan 5 bin adet ortak temel ürün ve hizmetin her iki ülkedeki fiyatları karşılaştırılarak bulunmaktadır.”
Satın Alma Gücü Paritesi ile elde edilen dolar kuru ile piyasadaki kur arasındaki farka dikkat çeken Akıllıoğlu şöyle devam etti: “Ülkenin cari kurunun SAGP kuruna (current rate / ppp rate) bölünmesi ile ‘International Dollar’ (Int’l Dollar) adı verilen ‘kaydi para miktarı’ bulunmaktadır. International Dollar, ‘ABD Dolarının ABD’de satın alabildiği ürün veya hizmetin eşdeğerini diğer ülkelerde satın alabilecek kaydi para’ anlamına gelmektedir. Türkiye özelinde, 2019 ortalama cari dolar kuru 5.67 oldu. SAGP kuru ise 1.84 olarak belirlendi. Cari kuru SGP kuruna böldüğünüzde (5.67 / 1.84) 3.08 rakamı çıkıyor. Türkiye’nin cari kuru içinde yaklaşık üç adet ‘International Dollar’ bulunmaktadır. Bir başka deyişle, cari kurumuz ile, fiiliyatta bir değil üç dolar karşılığı ürün ve hizmet alınabilmektedir. Dolayısıyla, Türkiye’nin ‘Satınalma Gücü’ bazında (yani fiili) milli geliri, nominal milli gelirinin yaklaşık üç katı olarak kayıtlara geçmektedir. Bu hesaplama tekniği her ülke için aynı yöntemle yapılmaktadır. Türkiye, nominal GSYH’si olan 754 milyar dolar ile, ABD fiyatlarıyla 2.325 trilyon dolarlık GSYH üretmiş olmaktadır.”
Dünya Bankası’nın 2019 yılı Satın Alma Gücü Paritesi bazında Kişi Başı Milli Gelir rakamı ise Türkiye için 27 bin 875 dolar olarak gerçekleşti. Türkiye’nin de dahil olduğu ve Çin, Rusya, Endonezya, Brezilya, Meksika, Malezya, Arjantin, Güney Afrika Cumhuriyeti, Sırbistan gibi ülkelerin içinde bulunduğu ‘üst orta gelir grubu’ içinde, kişi başı satın alma gücü sıralamasında Malezya 29 bin 525 dolarla birinci, Rusya 29 bin 181 dolarla ikinci, Türkiye 27 bin 875 Dolar ile üçüncü sırada bulunuyor.
Ekonomist Zeki Akıllıoğlu SAGP hesabına göre kişi başı satın alma gücünün önemini şöyle vurguladı: “Türkiye’de yaşayan bir kişi, Dünya Bankası tarafından açıklanan 9 bin 43 dolar ‘nominal’ kişi başı geliriyle ABD fiyatlarıyla 27 bin 875 dolar karşılığı mal ve hizmet satın alabilme gücüne sahip demektir. Yani bir Amerikalının 27 bin 875 dolar ile sahip olduğu hayat standardını Türkiye’de yaşayan bir kişi 9 bin 43 dolar ile sağlayabilmektedir.”
Dünya Bankası’nın 2019 SAGP dünya sıralamasını açıkladığı listenin linki:
https://databank.worldbank.org/data/download/GDP_PPP.pdf
Mehmet Zeki Akıllıoğlu kimdir?
Ekonomist M.Zeki Akıllıoğlu, EUROMONEY tarafından 1992 yılında “Dünya'da Yılın Leasingcisi” seçildi. 32 yaşında Etibank Genel Müdürü olarak Türkiye’nin en genç banka genel müdürü unvanını elde etti. Türkiye'nin ilk ‘Finansal Kiralama Derneği’ olan FİKAD'ı kurdu ve iki dönem Yönetim Kurulu Başkanlığını yürüttü. 1994 -1997 yılları arasında Türkiye Bankalar Birliği'nde Denetim Kurulu Üyesi olarak görev yaptı. Vakıfbank Yönetim Kurulu üyeliği ve Türkiye’nin önde gelen holdinglerinde İcra Kurulu Başkanlığı gibi üst pozisyonlarda görev aldı.
Haberimizi tüm okurlarımızın ilgi ve bilgisine sunuyoruz.